Η ορνίθωση ή ψιττάκωση είναι μολυσματική νόσος που προκαλείται απο το βακτήριο χλαμύδιο και εμφανίζεται σε τρεις μορφές

Προσβάλλει κυρίως τα καλλωπιστικά πουλιά, τα παπαγαλάκια, τα ωδικά πουλιά, τα στρουθοειδή, τα περιστεροειδή και μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο.

Στον άνθρωπο και τα ψιττακοειδή ονομάζεται ψιττάκωση, ενω στα ωδικά, καλλωπιστικά, περιστεροειδή ονομάζεται ορνίθωση. Η νόσος χαρακτηρίζεται απο γενικευμένη λοίμωξη κυρίως του αναπνευστικού συστήματος. Μεταδίδεται συνήθως μέσω της αναπνευστικής οδού αλλά μπορεί να γίνει μετάδοση και απο τη πεπτική οδό απο άρρωστα ή ασθενή πουλιά ή απο πουλιά σε ανάρρωση όπου η νόσος ειναι σε λανθάνουσα κατάσταση.

Το βακτήριο ανιχνεύεται στα ρινικά ή οφθαλμικά εκκρίματα, στα περιττώματα, στα φτερά. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί απο τη μητέρα στους νεοσσούς κατά το τάϊσμά τους. Τη νόσο μπορούν να τη μεταδώσουν τα τσιμπούρια και οι ψείρες.

Συμπτώματα

Οξεία μορφή

Παρατηρείται ανορεξία, κατήφεια, πυρετός, γενική κατάπτωση. Τα πουλιά περπατούν δύσκολα, δεν μπορούν να κουρνιάσουν και το φτέρωμά τους είναι ανορθωμένο. Οι φτερούγες τους είναι προς τα κάτω και τα μάτια τους ειναι μισόκλειστα. Εχουν ρίγος και παρατηρείται υπνηλία. Κατόπιν παρουσιάζεται επιπεφυκίτιδα, δύσπνοια, ρινικό και οφθαλμικό έκκριμα. Τα περιττώματα έχουν γκριζοπράσινο χρώμα και έτσι λερώνεται η αμάρα. Τα πουλιά πεθαίνουν σε 4-15 ημέρες με παράλυση και σπασμούς.

Χρόνια μορφή

Παρατηρείται έντονη επιπεφυκίτιδα, που είναι η μόνη ορατή εξωτερική εκδήλωση της νόσου, αδυνάτισμα και παράλυση. Απουσιάζουν αναπνευστικά συμπτώματα, ρινικά και οφθαλμικά εκκρίματα. Αρκετά συχνά δευτερογενείς λοιμώξεις που επιπλέκουν τη νόσο επιταχύνουν το θάνατο. Εαν δεν υπάρχουν δευτερογενείς λοιμώξεις, υπάρχει το ενδεχόμενο κάποια πουλιά να επιβιώσουν αλλά για πολλούς μήνες θα είναι φορείς χλαμυδίων.

Υπεροξία μορφή

Στη περίπτωση αυτή τα πουλιά πεθαίνουν σε 12-48 ώρες

Διάγνωση

Επιβάλλεται εργαστηριακή διάγνωση, γιατί τα κλινικά συμπτώματα και οι αλλοιώσεις των οργάνων, μοιάζουν με συμπτώματα άλλων μολυσματικών ασθενειών.

Στη νεκροτομή οι πνεύμονες παρουσιάζουν συμφόρηση και οίδημα, οι αεριοφόροι σάκοι είναι θολοί και περιβάλλονται απο ενα παχύ ινώδες κιτρινωπό επίστρωμα. Το ίδιο επίστρωμα περιβάλει το ήπαρ και τη καρδιά. Τα νεφρά είναι υπερτροφικά, γκρίζα και εύθραυστα

Θεραπεία

Δραστικά φάρμακα ειναι οι τετρακυκλίνες (χλωροτετρακυκλίνη, δοξυκυκλίνη, οξυτετρακυκλίνη), η ενροφλοξασίνη και η χλωραμφενικόλη. Οταν η νόσος ειναι προχωρημένη, για να προληφθεί η μετάδοση στον άνθρωπο, ειναι προτιμότερη η θανάτωση του πουλιού.